operacja technologiczna, porażenie przez patogeny, termin aplikacji, warunki hydrotermiczne
Wykorzystanie potencjału nowych odmian pszenżyta ozimego jest możliwe tylko w warunkach ustalenia odpowiedniej technologii produkcji, dlatego istnieje konieczność określenia ich reakcji na intensywność zastosowania podstawowych czynników agrotechnicznych, do których należy nawożenie azotem i ochrona przed chorobami. Celem badań było określenie produkcyjności oraz nasilenia występowania chorób liści i kłosa pszenżyta ozimego odmiany Alekto w zależności od poziomu nawożenia azotem, w warunkach zróżnicowanej ochrony fungicydowej. Trzyletnie ścisłe badania polowe prowadzono w latach 2008–2011 na polach Zakładu Produkcyjno-Doświadczalnego w Bałcynach (NE Polska, 53°40ʼ N; 19°50ʼ E), należącego do Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. W badaniach testowano reakcję półkarłowego morfotypu pszenżyta ozimego odmiany Alekto na wielkość dawki nawożenia azotem (90; 90 (60 + 30); 120 (60 + 60) i 150 (90 + 60) kg N·ha-1) i sposobu jej aplikacji (w stadium BBCH 27 i BBCH 32 przy różnej ochronie fungicydowej (w stadium BBCH 31 i BBCH 39). Półkarłowy morfotyp pszenżyta ozimego reagował istotną zwyżką plonu ziarna pod wpływem intensyfikacji technologii produkcji (120 kg N·ha-1, z podziałem 50% (BBCH 27) i 50% (BBCH 32) i ochrony z użyciem zaprawy nasiennej + dwa zabiegi fungicydowe nalistne (BBCH 31 i 39). Taka technologia sprzyjała uzyskaniu najkorzystniejszych wartości elementów struktury plonu i największej odporności pszenżyta ozimego na choroby. Najmniej korzystna dla plonowania była niskonakładowa technologia produkcji, w której zastosowano nawożenie azotem jednorazowo w dawce 90 kg N·ha-1 i ograniczano nasilenie grzybów patogenicznych zaprawą nasienną (spadek plonu o 9–19%). Korzystny wpływ azotu aplikowanego w dawce 120 kg N·ha-1 z podziałem 60 kg N w stadium BBCH 27 i 60 kg N w stadium BBCH 32, przy dwukrotnej nalistnej ochronie fungicydowej w stadium BBCH 31 i BBCH 39, uzasadnia ich stosowanie w uprawie półkarłowej formy pszenżyta ozimego.